Wp/enm/Orrmulum

From Incubator Plus 2.0
< Wp‎ | enm
Sume ƿordeſſ off þe Orrmulum.

Þe Orrmulum iſſ a boc ummbenn þe goddſpelleſſ þatt iſſ onn ſƿiþe ærlicc Middell Enngliſſh ƿrittenn. Itt ƿaſſ ƿrohht bi ænne kanunnc - þatt iſſ ſummdæl ſƿa an munecc - oferr ſume ʒereſſ abutenn anno domini mclxx, Orrm oþerr Orrmin nemmnedd. Itt iſſ till ſcolereſſ off þe Enngliſſh tunngeſſ fare annd aƿenndinng ſƿiþe derƿurrþ, forrþi þatt itt ſhæƿeþþ ƿel hu þatt a mann ſpacc off þiſſ tide. Till ſcolereſſ off Enngliſſh ƿriteſſ itt iſſ offt held a dƿæſ ƿerrc annd oferr unnƿille.

Orrm ƿríteþþ onn a ſellcuþ ƿiſe, all ſƿillc allſ her iſſ o þiſſ chine follʒhedd annd ſuttledd.

Þe Bokeſſ Kinde[edit]

Þe Orrmulum iſſ ƿritenn onn hæn crokedd boc fele, annd hiſſ ƿordeſſ arrn ſƿiþe narrƿelike ſett. Ƿen iſſ tatt Orrm naffde þe ƿele to biʒetenn himm ſelre boc fele. Þe boc hafeþþ niʒhenntiʒ fulle lange læfeſſ, and ec hafeþþ itt ehhte annd tƿenntiʒ ſmale læfeſſ, "fleʒhe læfeſſ" ʒehatenn. Ec an totorenn ſhræd off ane óþre lange læfe. Þiſſ boc ſtanndeþþ anlepiʒ todaʒʒ; niſſ nan óþerr efenn ald boc to manne cnaƿenn þær me ƿrat efft Orrmeſſ ƿordeſſ. ſcolereſſ arrn neh anmode þatt tiſſ boc þe laſſteþþ ʒet biþþ þatt tatt Orrmeſſ ſellfe hannd ƿrat.


Þe boc ſtafeſſ kinde annd Orrmineſſ ſpæche[edit]

Þe Orrmulumeſſ ſtafeſſ arrn ſhopenn affterr a ƿiſe þatt iſſ ſummdæl bitƿenenn Alde Enngliſſhe ſtafeſſ annd ærlike Middle Enngliſſhe ſtafeſſ. Ƿel neh illc ſon he ʒifeþþ to tacne butenn an ſtaff oþerr þæroff an þrimm, annd he haldeþþ to þatt illke ſtaff all þƿerrt ut hiſſ boc.

He ƿriteþþ þe ſtafeſſ 〈d〉,〈r〉, affterr þe Alde Enngliſſhe ƿiſe, acc ƿriteþþ he〈f〉 affterr þe Frennkiſſhe ƿiſe. Forr þe Alde Enngliſſh ſtaff 〈g〉he ſhædeþþ þre ſunndriʒe ſhapeſſ forr to bitacnenn þre ſoneſſ onn hiſſ ſpæche: he ƿriteþþ 〈ᵹ〉 to bitacnenn þe ſon /j/, ſƿa ſumm didenn ƿritereſſ onn Ald Enngliſſh; annd he ƿrat 〈g〉 o þe Frennkiſſhe ƿiſe, þa itt bitacnedd /d͡ʒ/; annd to bitacnenn þe ſon /g/ makede Orrm hiſſ aʒhenn ſtaff þe ſƿa ſumm þe Alde Enngliſſh ſtaff iſſ ſhopenn, acc þæronn iſſ marrkedd ænne óþerr marrc þe tíneþþ ænne rinng, allſ hafeþþ þe Frennkiſſhe ſtaff. Findeſſt tu biſneſſ ʒiff þu behaldeſſt te Orrmulumeſſ ilicneſſ abufenn att tiſſ chineſſ rihht hallf. He ƿriteþþ 〈þ〉 forr þe ſoneſſ /θ/ annd /ð/, annd forrbuʒheþþ þe ſtaff 〈ð〉, butenn forr cxii ſiþeſſ. Orrm lufeþþ ƿrítenn ænne boc ſtaff tƿiʒeſſ, annd he doþ þuſſ to ſuttleþþ þanne a ſƿeʒenndliʒʒ ſon (þatt iſſ o Latin uocaliſ nemmnedd) þærbiforenn ƿritenn lang beþ. Acc he ne doþ þuſſ ʒiff þatt te neheſſt ſtaff niſſ o þe ƿordeſſ illke hallf. Acc maniʒ ƿordeſſ hallf nafeþþ na boc ſtaff affterr hiſſ ſƿeʒenndliʒʒ ſon, forrþi makeþþ Orrm ƿhilumm ænne marrc oferr a ſtaff þatt ſtiʒheþþ upp rihhte oþerr leffte to ſhæƿenn hiſſ lenngþe. Acc ſi þe marrc efenn, her bitacneþþ itt tatt eʒʒþerr an 〈m〉 oþerr 〈n〉 folʒheþþ, ſƿa ſumm ƿuneliʒ ƿaſſ.


Þe Tunngeſſ Kinde[edit]

Þe Orrmulumeſſ rerd iſſ Enngliſſh off þe norrþ æſt Middelandeſſ. Scolereſſ ƿenenn þatt Orrm itt makede att ane minnſtre inn Linncoll ſhire. Þe bokeſſ ƿordeſſ shæƿenn mikell ſhapinng fra þe alde Noreniſſh tunng, annd ſƿillke ƿordeſſ ƿhillke þeʒʒ, þeʒʒm, þeʒʒre, ƿanntenn, getenn, reʒʒſenn annd gifenn me findeþþ her æreſſt onn Enngliſſhe ƿritenn.

Orrm nitteþþ fæƿe Frennkiſſhe ƿordeſſ onn hiſſ boc, þatt telleþþ ſcolereſſ tatt Frennkiſſhe ƿordeſſ cómenn inntill Enngliſſh lattre onn Ennglelandeſſ norrþe hallf þann bi ſuþenn, þær þær Enngliſſhe bokeſſ off abutenn Orrmeſſ time nittenn þæroff mare.

Þa Orrm hafeþþ ſumm ƿord to ƿritenn þe biginneþþ ƿunelike midd te ſtaff 〈þ〉, acc ſƿa bitidde þatt te lattſte ƿord endede 〈t〉, oþerr 〈d〉, oþerr 〈ſ〉, þa chæs he ƿritenn 〈t〉 inn hiſſ loþ, þærþurrh ſuttlennde þatt te ſon /θ/ turrnde to /t/ (oþerr þiderr nehhʒhede) affterr /t/, oþerr /d/, oþerr /s/ midd ſume þe mæledenn Enngliſſh onn hiſſ time.

Annd Orrm ſuttleþþ ʒet ænne óþerr þinng ummbenn hiſſ ſpæche, forrði þatt he held att æreſſt te ſhæd bitƿenenn 〈e〉 annd 〈eo〉; acc ær he hiſſ boc fullfremede ƿennd he ʒæn þiſſ ſhæd, annd ſiþþenn ƿrat he 〈e〉 þƿerrt ut; annd þærto ſette he efft hiſſ feþþre upponn illc læf an oþerr ſiþe, þatt he mote æfricc 〈o〉 dillʒhenn þær itt ſtod biſide〈e〉. Þiſſ kire aƿƿneþþ þatt himm ne þuhhte ƿurrþiʒ inoh to ſhaedenn þiſe ſoneſſ, þohh þatt he ſellfe hemm ſpacc eʒʒþerr unnlike. Acumenndlicc iſſ tatt ellde himm ƿaſſ cumenn onn þanne he ƿrohhte þe Orrmulum, annd te ʒunngre menn abutenn himm ne heldenn nohht tiſſ alde ſhæd o ſpæche.

Orrmeſſ Inntinnge[edit]

Orrmin ƿrat hiſſ boc to kiþenn till þe Enngliſſhe follc off þa goddſpelleſſ lare o þeʒʒre ſellfenn tunnge. He bitæcheþþ þe Orrmulum hiſſ broþerr Ƿallterr þatt ec ƿaſſ canunnc midd himm. Þe Orrmulum iſſ a ſerrmunn boc, þatt Orrm mænte preſteſſ to redenn dæleſſ off þeʒʒre flokkeſſ, tatt teʒʒ bettre Criſſtneſſ ben.

Þe Orrmulumeſſ Rekenneſſ[edit]

Ƿheþþre me ƿrat oþre ſiþeſſ te Orrmulum iſſ unncuþ. Vnniſéliʒe, þe miccle del þe bokeſſ forrlorenn ƿaſſ, forr butenn xx ſerrmuneſſ ſinndenn nu o þatt boc, annd an del aneſſ oþreſſ, acc att hiſſ annginn ƿrat Orrmin þatt he ƿrohhte ƿel ccxlii. Summ mann ƿrat onn an læf ƿordeſſ te tellenn þatt Ianuſſ Vlitiuſſ itt ahte, þatt ƿaſſ anno domini mdcluiiij. Annd abutenn þiſſ tide me ƿrat efft off þe boke ſume ƿordeſſ offe ane hallfe þatt ſiþþenn ƿaſſ forrlorenn.

Acc Frannciſ Iuniuſſ bohhte þe boc þæroff abutenn anno domini mdclxui, annd ſiþþenn he bitahhte itt midd maniʒe oþre bokeſſ till þe miccle ſcol att Oxennforrde, till þeʒʒre boc huſ; acc itt ne comm þiderr till ſume ʒer ſiþþenn. Annd nat na mann þe bokeſſ fare bitƿenenn Orrmeſſ time annd ta. Annd itt liʒeþþ þærinne till þiſſ illke daʒʒ.

Ƿittneſſ[edit]

1. Þe Orrmulum, ſƿa ſumm ſcolereſſ ſhæƿenn off Oxennforrde þurrh photographia. Orrm. Anno domini circa mclxx.

2. Cƿideſſ ummbenn þe ƿrite þatt "MS. Juniuſ 1" iſſ clepedd. (Neƿe Enngliſſh).

3. The Ormulum; now first edited from the original manuscript in the Bodleian, with notes and a glossary by Robert Meadows White. v.1 (Neƿe Ennglissh). Anno domini mdccclij. Unnenn bi HathiTruſt.org.